De Kracht van Transfer: Wat hebben Schoonspringen, Taekwondo, Yoga en Penalty's met elkaar te maken?

Waardoor zou je door aan Taekwondo te doen, beter gaan voetballen? En waarom zou je door aan schoonspringen te doen, beter gaan voetballen? Of door aan yoga te doen? Het lijkt vreemd, en leidt tot de nodige weerstand, maar toch is het zo. Meerdere topvoetballers hebben dat aangetoond.

Naar mijn idee is er een transfer van kwaliteiten mogelijk van de ene sport naar de andere. Juist door te werken aan bepaalde basis kwaliteiten die een essentieel onderdeel zijn van een betreffende sport, zal dat kunnen doorwerken in een andere sport.

Zo beweer ik dat je door aan concentratie- en kijktraining te doen, beter strafschoppen zou kunnen nemen of stoppen. Dat is de volgende horde!

Marco van Basten

Marco van Basten heeft in zijn jeugd aan schoonspringen gedaan... In deze sport zijn lichaamsbeheersing, souplesse en balans in de lucht van heel groot belang. Eén van de mooiste doelpunten die ik ooit live heb gezien was in mijn geboortestad Den Bosch, waar in de Vliert bij de plaatselijke FC dé omhaal van Marco van Basten plaatsvond. Hier zie je een stukje terug van de sierlijkheid en ook durf terug die, net als bij schoonspringen, worden ingezet.

Heeft hier een 'transfer of learning' plaatsgevonden? Onbetwistbaar lijkt me.

Door veel te oefenen op springen, draaien, bewegen in de lucht leer je indirect om een omhaal uit te voeren.

Zlatan Ibrahimovic

Zlatan deed in zijn jeugd aan Taekwondo en Kung Fu. Veel op snelheid, veel kicks, hoge beenzwaai, ritmiek en plyometrie... Hele goede basis onderdelen behorende bij die sport.

Het is niet dat Zlatan heeft leren voetballen bij Taekwondo. Hij heeft bepaalde vaardigheden in zijn motoriek en beenspieren ontwikkeld die hij zeer effectief heeft toegepast als voetballer. Hij heeft durf ontwikkeld. Hij heeft bijvoorbeeld ook 'leren vallen'.

"Balanceren en vallen zouden een essentieel onderdeel van bijna iedere sporter moeten zijn" is wat het Athletic Skills Model ook onderschrijft in hun schijf van 10.

Onthoud die:

"je moet kunnen vallen om te leren voetballen als een topper"

Leren kijken

In mijn 'vorig leven' werkte ik als auditor en was ik voortdurend gespitst op situaties die niet pluis, of anders waren dan zou moeten. Ik 'controleerde' bedrijven op het nakomen van de milieu en kwaliteitsnormen. Ik was eigenlijk steeds aan het opletten en gebruikte daarbij veel kennis, maar ook mijn intuïtie. Na verloop van tijd ging ik het 'aanvoelen'.

Daarna werkte ik jarenlang als lichaamsgericht therapeut in de complementaire beweegzorg, ik leerde massage en drukpunten therapie toe te passen bij veel voorkomende klachten als hernia, rug-afwijkingen, schouderletsel etcetera. Natuurlijk was het dan vooraf checken wat iemand kon qua bewegen, en ook checken na de behandeling. Op een gegeven moment kon ik aan het lopen van iemand zien waar hij of zij last van had. Het zijn kleine details die je gaan opvallen, en in de top gaat het ook om details zei Johan Cruyff al. En je kunt die details leren zien.

Bijvoorbeeld ook bij de aanloop van een speler bij penalty's...

Er zijn meerdere momenten dat het kijken van belang is en er is een zekere voorspelbaarheid af te leiden uit de aanloop, het gedrag van de speler, zijn laatste stappen en het moment van het neerzetten van de voet. Leren kijken en weten waar je op moet letten is daarin ontzettend belangrijk. Het is intuïtie én kennis.

Meditatie? Yoga?

In de wereld van topsport lijkt dat een brug te ver, maar toch... vele topsporters zweren erbij. “I am a yoga man! I do yoga and it just came into my mind,” zegt Mohamed Salah over waarom hij in de bekende yoga-boomhouding ging staan, na weer een doelpunt.

In yoga wordt focus en concentratie veelvuldig en op verschillende manieren geoefend en dat verklaart ook mede waarom het zo relevant is in voetbal. "Yoga can be seen as an act where “the mind is clear, relaxed, and inwardly focused. When you meditate, you are fully awake and alert, but your mind is not focused on the external world or on the events taking place around you.”

Op de yoga mat kun je trainen om je niet af te laten leiden door de wereld om je heen... Heel relevant bij elke sport en al helemaal bij penalty's!

Over penalty's op Radio Veronica

In december 2022 was ik al eens geïnterviewd Zijn penalty's te trainen? En zo ja: hoe? | NPO Radio 1 over dit onderwerp bij het WK Qatar. Toen verloor Nederland met penalty's van Argentinië.

Het interview dat na de wedstrijd tegen Spanje op Radio Veronica werd uitgezonden ging weer over penalty's. Het was maart 2025 en Nederland verloor weer, nu in de Nations League van Spanje... Het lijkt er op dat Nederland daar een stuk beter in kan worden (7 van de laatste 9 penalty series op een EK of WK werden verloren). Om Europees of Wereldkampioen te worden moet dat percentage echt omhoog. Maar hoe dan...

Ik vind het een heel interessant thema, en in het interview zegt Gerard Ekdom gekscherend "de penalty nemen is als het leven zelf". En zo zie ik het ook. Het is een ultiem moment waar je een beslissing neemt en daar uitvoering aan geeft. Zo goed mogelijk. En als keeper zelfs meerdere keren!

Einstein zei: "Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg"

Soms moet je juist heel wat anders doen, je moet dus eerst een goede atleet worden (of schoonspringer, Taekwondo beoefenaar) om een goede voetballer te worden. Je hebt basis skills te ontwikkelen uit de schijf van 10, zoals springen en landen, trappen, schieten en mikken. Maar om die vaardigheden te ontwikkelen en goed uit te voeren heb je in de top onaantastbare focus en concentratie nodig! Om effectief te kunnen springen en landen als keeper heb je kijkvaardigheden nodig om te weten waarhéén je zou moeten bewegen.

In de documentaire over het team dat het laatste Wereldkampioen werd, Argentinië dus, wordt schitterend uiteengezet hoe ze dat behaald hebben. En zij zijn niet over één nacht ijs gegaan. Wat me opvalt is dat er aan alles is gedacht, niets is aan het toeval over gelaten. De keeper is gek van penalty's, heeft zich daar 'als een idioot' op gestort, heeft zijn eigen yoga trainer (en masseur ;-).

Hij geeft uitleg en deelt in deze documentaire een aantal opvallende details. Maar wat een beleving... Duidelijk dat ze er alles, op de goede manier, voor over hebben gehad. En ze er op tijd mee begonnen zijn.

Ja, de penalty is als het leven zelf, en soms moet je in het leven vechten om op het juiste moment te pieken en je gewenste resultaat te bereiken. Maar om effectief te kunnen stoeien en vechten heb je verschillende vaardigheden nodig. Niet alleen de techniek om te kunnen slaan, trappen of mikken, springen of duiken. Helemaal in het Nu zijn, volle focus en concentratie ontwikkelen. Het is daarom ook dat de Oosterse vechtsporten als Tai Chi, Aikido en Taekwondo ook zo gekoppeld zijn aan meditatieve vaardigheden en balans ontwikkelen.

"Je moet je basis balans hebben én houden, én je moet zien wat je moet doen."

Re-treat

“Retreat” betekent letterlijk jezelf terugtrekken. Een moment nemen om te bepalen wat je moet doen. Dat kun je in het groot doen, door bijvoorbeeld een paar dagen of een week los te komen van je dagelijkse routine. Bijvoorbeeld door bij ons aan yoga, stretching en meditatie te doen. En dat kan je dan toepassen in het dagelijks leven. Als je belangrijke beslissingen moete nemen. Of vlak voor een penalty...Er zijn er ook die het toepassen na een doelpunt 😉 Wat denk jij ervan?

Heb het goed! en lees meer over de methode die ik heb ontwikkeld op penaltyspecialist.com – Mentale coaching en individuele training. Neem contact op om jou of jullie mogelijkheden te bespreken!

Paul ~ de penaltyspecialist